Kazak Türkleri'nde kişi ölüm döşeğindeyken tüm yakın akrabaları toplanır. Son nefesini vermeden önce kişi istek ve arzularını aile ve yakınlarına iletir. Miras paylaşımı ve varisini tayin eder. Belirtilenler sülalenin büyükleri ve aksakallıları tarafından hem sözlü hem yazılı olarak tastık edilir. Adamın eşi ve çocukları sessizce yanında beklerler. Ağlamak, bağırmak ruhu daha çıkmamış insanın huzurunu bozacağı ve ölümü bekleyen adamın süresini uzattacağını düşündükleri için sesiz durmak zorundadırlar.

     Süreyi uzatmak, ağlamak inanışlarına da terstir. Ruhunu teslim ettiği andan itibaren eşi ve çocukları yüksek sesle bağırarak ağlayıp, olayı duyururlar. Eşi saçlarını ve yüzünü yolar.

     Sülalenin bütün bayanları ağıt ve ağlamalarıyla dul kadına eşlik ederler. Erkeklerden öleni ilk fark eden hemen Kur'an'dan Yasin sûresini okur. Bu sırada kadınlar ağlamayı durdururlar. Surenin bitmesiyle tekrar ağlamalar devam eder. Cenaze 2-3 dün bekletilir. Bu süreç uzaktaki yakının gelmesine göre değişir. Bu arada yakınlarının yas tutma halleri gözetlenir.

     Kazak Türkler'inin cenaze merasimleri bir kaç aşamadan oluşur. Birinci aşamada cenaze hazırlıkları yapılır ve defin edilir. Burada önce cenaze yıkanır. Bu görevi yakın akrabalarından 5-7 kişi üstlenir. Cenaze erkekse erkekler, kadınsa kadınlar yıkar. Çocuklar bu uygulamanın dışında tutulur. Yıkarken önce başından ayaklarına doğru su dökülür ve beyaz bir bez parçasıyla silinir. Önce başı, burnu, ağzı sonra sağ kol, sol kol akabinde sağ bacak ve sol bacağı silinir. Sildikleri bezi ritüel olarak kirli gördükleri için mezarlığın yakınlarına gömerler. Yıkanmış cenazeyi beyaz kefene sararlar. Daha sonra tabuta konulur. Cenaze kadınsa tabuta babası, erkek kardeşi yada dayıları koyarlar. Eşi bu işlemi yapamaz, çünkü kadın gömüldükten sonra eşi artık yabancı sayılır. Eğer kadının hiç bir erkek yakını yoksa cenazedeki en yaşlı adam bu görevi üstlenir. Tabutun üzerine kilim sererler. Bu işlemler bittikten sonra merhumun günahlarının af edilmesi için dua okunur. Cenaze dışarıya çıkartılır ve mezarlığa götürülür.

     İkinci aşama ise cenaze merasimidir. Kazaklarda mezarlığa sadece erkekler gider. Çok nadir durumlar görülmüş ki kadınlar gitsin. Kadının yakınları mezarlıktan bir avuç toprak getirip dul kadının üzerine soğusun ve sakinleşsin diye saçarlar. Cenazenin yıkandığı sudan arta kalan suyu da kadınlar, dul kadına "uçuk, uçuk, uçuk" diye yüzüne püskürtürler. Buysa kadının hastalık ve kötü ruh halinden çabuk arınması niyetiyle yapılır. Cenazeyi gömmenin iki türü vardır; ölünün başını Kuzey'den Güney'e doğru yada Batı'dan Doğu'ya doğru yerleştirirler.

     Kazaklar cenazeye katılan saygın ve büyüklere hediye yada para verirler. Buna "col" yol denilir. Diğer katılan herkese "cırtıs" kumaş parçaları hediye olarak verilir. Bu merhumu sonsuzluğa uğurlamaya katılmanın ödülü olarak algılanır. Cırtıs mezarlıkta dağıtılır. Kazaklarda mezarlıklar aile, akraba ve sülalelere ait olup yan yana konulur.

     Cenaze defnedildikten sonra mezarlığa gidenler geri merhumunun evine dönerler. Kadınlar ise onları ağıt yakarak cenazenin çıktığı çadırda beklerler. Erkeklerin dönüşüyle tekrar merhum için dua okunur. Duadan sonra yakınlarına baş sağlığı dilenir. Cenaze için kurulan sofra ve kesilen büyük baş malın eti gelenlere ikram edilir. Sofraya 3'er ekmek konulur. Bu sadece cenazede uygulanan bir adettir. Yemek sonrası tekrar dua okunur ve gelenler dağılır. Cenaze merasimleri de bununla sona erir.

     Daha sonra merhumun ölümünün 3,7,40,100.ü günü ve senesi anılır...

                                                                             Dr.Shurubu KAYHAN   &   Kimvekil.Com

--------------------------------------------------------------------------------------------

Похоронные обряды у Казахов

У Казахов в перед смертью человека собираются все его близкие родственники. Перед последний вдохом умирающий сообщает семье, близким все свои пожелания и наставления, определяет свое имущество и делит наследие. Сказанное письменно и словесно утверждается аксакалами и старейшинами. Жена и дети молча ждут рядом. Плачь и вскрики над еще не умершим человеком прерывают спокойствие и продлевают его мучения, поэтому положено стоять тихо. Продлевать срок и плакать в их убеждениях считается неправильным. С того момента как дух покинет тело человека, женщины и дети начинают во весь голос рыдать, возвещая всех о горе. Жена начинает выдергивать волосы и царапать себе лицо. Все женщины рода присоединяются к плачу вдовы. Первый из мужчин, кто узнает о смерти, сразу же читает суру «Ясин» из Корана. В этот момент женщины останавливают плачь. После суры вновь продолжается плачь. Покойника держат 2-3 дня, в зависимости от того, сколько придется ждать приезда родственников издалека. Эти дни – дни траура для всех близких. Похороны у Казахов проходят в несколько этапов. Первый этап состоит из организации похорон и погребения. Сначала покойника омывают, эту ответственность на себя берут 5-7 самых близких родственников. Женщину омывают женщины, мужчину же мужчины. Дети не допускаются к этому процессу. Омывают начиная с головы и заканчивая ногами, поливая водой, после чего вытирают белой тканью. Первым делом вытирается голова, нос, рот, затем правая рука, левая рука и также правая и левая ноги. Ткань, которой вытерли покойника, считается грязной, поэтому ее закапывают рядом с могилой. Чистое тело покойника оборачивают в белый саван, а затем помещают в гроб. Если женщина, то это делает отец, брат или дядя. Муж не может это сделать, поскольку после погребения он для нее станет чужим. Если у покойницы нет никого из родственников мужского пола, то эту обязанность на себя берет самый старый из пришедших на похороны. Поверх гроба стелют ковер и читают молитвы о прощении грехов умершему. Затем покойника выносят наружу и относят на кладбище. Второй этап – это сами похороны. У Казахов на могилу, в день похорон, могут пойти только мужчины. В очень и очень редких случаях позволяют пойти женщинам. Близкие приносят горсть земли с могилы и сыплют на лицо вдовы, чтобы та остыла и успокоилась. Оставшуюся после мытья умершего воду также брызгают на лицо женщины, приговаривая «учук, учук, учук». Это делают чтобы злые духи и болезни покинули вдову. Голову покойника при погребении располагают либо с Севера к Югу, либо с Запада к Востоку. Самым старшим и уважаемым из пришедших на похороны дают деньги или подарки. Это называется «жол» (дорога). Всем остальным раздают «жыртыш» (кусочек ткани), в качестве награды за участие до конца на похоронах. Жыртыш раздают возле могилы. Казахи хоронят умерших рядом с могилами родственников, семьи и рода. После погребения все пришедшие возвращаются в дом умершего, где их ожидают причитающие и плачущие женщины. По возвращении мужчины снова читают молитву умершему. После молитвы близким покойника желают здравия и благополучия, а затем всем предлагают отведать мясо крупного рогатого скота, который был зарезан для похорон. На стол ставят 3 постных хлеба. Это применяется только на похоронах. После пищи снова читают молитву и все расходятся, вслед за чем и заканчиваются похороны. После делают поминки на 3, 7, 40, 100 дни со дня смерти, а также годовые поминки…

                                                                            Др. Шурубу КАЙХАН & Kимвекил.ком

--------------------------------------------------------------------------------------------------

Funeral rites of the Kazakhs Before the death of the person all his close relatives gets together. Before the last dying breath he announces to the family and friends all his wishes and admonitions, determines their property and shares. That said, both in writing and verbally alleged by aksakals and elders. The wife and children are silently waiting near. Cry and shout over not yet dead person dropping off tranquility and prolong his agony, so they have to stand quietly. Extend and cry in their beliefs is considered to be wrong. Since the soul leaves the body of a man, a woman and children start crying loudly, announcing all of the woe. Wife begins to pull out hair and scratching his face. All women of the kin join to cry of the widow. The first of the men, who learns of the death, immediately reads «Yasyn» soura (part) from Koran. At this moment woman stopped crying. After it, mourning continues again. They keep the dead 2-3 days, depending on how long they have to wait for the arrival of relatives from afar. These days are the days of mourning for all the family. The funeral of the Kazakhs is carrying out in several stages. The first phase consists of arranging a funeral and burial. First, they wash the deceased; this responsibility takes by 5-7 closest relatives. If the deceased is woman, she washed by women, if man he washed by men. Children are not excluded to the process. The deceased washes from a head to feet, they pour him with water then wipe with a white cloth. The first thing is wiped is the head, then nose, mouth, then right hand, left hand and also left and right legs. The cloth which wiped the deceased is considered dirty, so it buried next to the grave. Cleaned body of the deceased is wrapped in a white shroud, and then placed in a coffin. If it’s woman it makes by father, brother or uncle. Husband can't do it, because after the burial, he becomes a stranger to her. If there are none male relatives of the deceased, then this obligation take the oldest that came to the funeral. On top of the coffin they lay carpet and recited prayers for the forgiveness of the sins of the deceased. Then the dead stand out and belong to the cemetery. The second stage is the funeral itself. Only men can go to the grave. In very rare cases they allow to go to women. Relatives bring a handful of soil from the graves and toss to the face of a widow, to warm and calmed her down. Remaining after washing the deceased water splashes on the face of women, saying «ouchouk, ouchouk, ouchouk». It is done that evil spirits and disease left a widow. The head of the deceased at burial has either from North to South or from West to East. They give money or gifts to eldest and distinguished people from those who came to the funeral. This called «jol» (the road). Others are distributing «jyrtysh» (a piece of cloth) as a reward for participation until the end of the funeral. Jyrtysh handed out near the grave. Kazakh buried the dead next to the graves of dead relatives, family and genus. After the burial, everyone returns to the house of the deceased, where they are awaiting by wails and weeping women. Upon returning men read the prayer of the dead again. After prayers, they wish health and well-being to relatives of the deceased and everyone offers to taste the meat of cattle that been slaughtered for burial. They put three lean breads on the table. This only applies for the funeral. After eating, they pray again, all diverge, and the funeral ends. After it they are carrying out commemoration on 3, 7, 40, 100 days from the date of death, as well as the annual commemoration.

                                                                                Dr.Shurubu KAYHAN   &   Kimvekil.Com